2025-11-10A
A. WIE IS HULLE?
Die boek Spreuke handel oor die wese, optrede en advies van twee vroue. In die volgende hoofstukke word spesifiek na hulle verwys:
- VROU WYSHEID: 1:20-33; 7:4; 8:1-36; 9:1-3; (Dat wysheid as ‘n vrou getipeer word, word afgelei uit die gebruik van die vroulike voornaamwoord SY, wanneer na dié Persoon verwys word).
- VROU DWAASHEID: 5:1-6; 6:24b,25; 7;5-27; 9:13-15.
B. WAAROM VROUE?
Die eerste vrou, Eva, was die moeder van alle menselewe, daarom simboliseer die vrou die bron van hierdie twee strominge. Geestelik gesproke is God die bron (oorsprong) van alles wat goed en die duiwel van alles wat boos is.
C. VAN WAAR HULLE NAME?
Van waar die name, Wysheid en Dwaasheid? Hulle is beskrywend van die karakters van die twee dames: Vrou Wysheid is uit God en is wys (bedink, beplan en doen alles korrek, gemeet aan God’s eie volmaakte norme) en die duiwel is dwaas (gemeet aan God se volmaakte standaarde).
D. HULLE ROLLE IN DIE SAMELEWING
Hulle werf beide volgelinge uit die mensdom vir die koninkryk waaraan elk gekoppel is; die Een vir die Koninkryk van die Lig en die ander vir die koninkryk van duisternis. Hulle staan dus in direkte opposisie teenoor mekaar.
E. VROU WYSHEID
Haar karakter en optrede
Sy is die toonbeeld van voortreflike eienskappe soos Verstandigheid (8:1), Skranderheid (8:12), Insig (8:14), Beleid (8:14 ) en Raad (8:14).
Sy roep die mensdom op tot die beoefening van goddelike wysheid en wys daarop dat dit hom ten goede sal strek, beide in hierdie lewe en in die hiernamaals. (Die goeie wat ‘n wyse lewenswandel vir die mens in die aardse lewe inhou, word wel, weens die inwerking van die kwade daarop, nie deurentyd beleef nie. Wanneer die kwade soms die goeie oorheers, skep dit die illusie dat dit vir die mens beter is om die kwade na te volg. Hierdie skynbare voordele is egter minimaal, gesien die korte duur van die genot van die kwade (dwase) en die nimmereindigende straf wat daarop volg, teenoor die ewige beloning wat ‘n wyse lewenswandel inhou).
Haar modus operandi is om mense na ‘n feesmaal te nooi
Vrou Wysheid roep nie net uit na die mens om Haar te aanvaar en agter haar aan te stap (volgens haar raad te wandel) nie, maar nooi hom uit na ‘n feesmaal, soos die bruilofsmaal wat ‘n koning vir sy seun sou berei
9:1 Die Wysheid het haar huis gebou, haar sewe pilare uitgekap, 9:2 haar slagvee geslag, haar wyn gemeng, ook haar tafel gedek. 9:3 Sy het haar diensmeisies uitgestuur, sy nooi uit op die hange van die stadshoogtes: 9:4 Wie eenvoudig is, laat hy inkom hierheen, wie verstandeloos is, vir hom sê sy: 9:5 Kom, eet julle van my brood, en drink van die wyn wat ek gemeng het; … (die Liggaam en Bloed van die Lam, Jesus Christus).
(Sien ook “Die gelykenis van die Groot Maaltyd”, Matt 22:1-10). Beide die lokaal, disse en eetgerei is eg koninklik. Dit is ‘n groot eer en voorreg om aan hierdie tafel te mag aansit en die eksotiese voedsel te kan geniet wat nie net smaaklik nie, maar ook lewegewend is. Die koste daarvan vir die Gasheer, onberekenbaar. Die atmosfeer, vreedsaam, rustig, opgewek. Die geselskap, stigtend. Die genooide kan openlik, in die helder daglig, daarheen stap; niemand sal hom hoof te skaam om daar gesien te word nie. Dit sal ‘n wyse besluit wees om die uitnodiging te aanvaar waaroor geeneen ooit spyt sal wees nie. Tewens, niemand wat aan daardie tafel sal aansit, sal ooit weer opstaan en terugkeer na die wêreld daarbuite nie. Wat ‘n geleentheid!
Die reikwydte van haar veldtog
Sy deurkruis die ganse wêreld om haar uitnodiging te rig.
1:20 Die Wysheid roep hardop daarbuite, sy verhef haar stem op die pleine, 1:21 op die hoek van die rumoerige strate roep sy, by die ingange van die poorte, in die stad, spreek sy haar woorde:
8:1 Roep die Wysheid nie, en verhef die Verstandigheid nie haar stem nie? 8:2 Op die top van die hoogtes langs die weg, op die kruispunt van die paaie staan sy, 8:3 aan die kant van die poorte by die uitgang van die stad, by die ingang van die deure roep sy hardop: 8:4 Ek roep na julle, manne, en my stem is tot die mensekinders.
Sy roep hardop uit. Sy roep oraloor: op groot pleine waar dit wemel van mense van alle stande, waar die enkeling voel dat hy maar net een onbelangrike klein wesentjie is. Sy klim op na die hoogtes waar die rykes en vernames woon; waar mense hulle oorwinnings vier en vereer word met medaljes en krone. Dan stap sy weer langs die eindelose kronkelende stofpaaie van die vervelige sloergang van harde werk met min vergoeding of hoop op uitkoms of die beeindiging van pyn. Sy vertoef lank by die menigte kruisings van paaie in kerkbanke waar mense stilstaan om belagrike besluite te neem aangaande die koers wat hulle moet inslaan. Dan besoek sy weer die stadspoorte waardeur elkeen een of ander tyd in- of uit moet gaan. Ten laaste roep sy by die deur van die gewete van elkeen se hartshuis om seker te maak dat niemand oorgeslaan word nie; dat elkeen haar uitnodiging ontvang.
Haar uitnodiging is weldeurdag – dit maak sin
Dit is gebaseer op verstandige, wyse beginsels. Dit is ook op skrif gestel en meesterlik uiteengesit in haar manifes van 66 boeke, gepubliseer in een bundel wat die mens rustig tuis kan deurlees en oordink.
8:8 Al die woorde van my mond is reg, … , :9 hulle is almal duidelik vir die verstandige en reg vir die wat kennis gevind het
Sy is beskikbaar om die inhoud aan elkeen wat belangstel, te verduidelik.
1:23 Wend julle tot my teregwysing, dan laat ek my gees vir julle uitstroom, wil ek my woorde aan julle bekend maak.
Haar hart gaan uit na haar hoorders maar sy dwing niemand om met haar aan haar tafel te gaan nie
1:24 Omdat ek geroep en julle geweier het, ek my hand uitgestrek
Sy pleit by die menigtes en strek haar hand pleitend na hulle toe uit, maar raak hulle nie aan om hulle saam te sleep of in te dwing nie, want elkeen moet sy eie besluit neem, gebaseer op die grondige oorweging van die feite wat sy voor hom of haar lê.
Haar oproep is dringend, waarskuwend
Ten einde raad begin sy om ‘n dringende waarskuwing aan hulle te rig. Hoe lank nog sal hulle so voortgaan? Die tyd nader wanneer hul kanse verspeel sal wees. Sy kyk oor die menigtes wat, nadat hulle gehoor het, spottend van haar af wegstap en roep hulle vir laas toe:
1:22 Hoe lank sal julle, eenvoudiges, die eenvoudigheid liefhê en die spotters lus hê om te spot en die dwase kennis haat?
1:24 Omdat ek geroep en julle geweier het, ek my hand uitgestrek en niemand geluister het nie, 25 en julle al my raad nie opgevolg en van my teregwysing nie wou geweet het nie, 26 daarom sal ek ook lag by julle ondergang, ek sal spot as julle verskrikking kom; 27 as julle verskrikking kom soos ‘n onweer, en julle ondergang soos ‘n stormwind aankom, as benoudheid en angs julle oorval.
Sy ken die toekoms en lig haar volgelinge in oor wat vorentoe gaan gebeur
Sy wend Haar tot dié wat gehoor gegee en reeds aan tafel gegaan het en lig ook hulle in oor die gevolge vir hulle wat haar uitnodiging sal verontagsaam.
1:28 Dan sal hulle na my roep, maar ek sal nie antwoord nie; hulle sal my soek, maar my nie vind nie. 29 Omdat hulle die kennis gehaat en die vrees van die HERE nie verkies het nie, 30 van my raad nie wou weet nie, al my teregwysinge verag het, 31 daarom sal hulle eet van die vrug van hulle wandel en versadig word van hulle planne.
1:32 Want hulle eie afkerigheid maak die eenvoudiges dood, en hulle eie sorgeloosheid rig die dwase te gronde; :33 maar die wat na my luister, sal veilig woon en gerus wees teen die skrik vir die onheil.
(Sien ook die gelykenis van die tien maagde, Matt 25:1-12.)
F. VROU DWAASHEID
Haar titels
Na haar word verwys as die Ontugtige (2:16 ens), die Vreemde vrou (5:3), die Slegte vrou (6;24), Vrou Dwaasheid (9:13), Hoer (7:10).
(Ons herinner u net aan wat vroeër gesê is naamlik, dat hierdie vrou nie net verband hou met seksuele dwaasheid nie, maar met sonde in die algemeen.)
Kom ons beskou haar nou van naderby.
Sy het ‘n teenoorgestelde siening van die lewe
‘n Teenoorgestelde beleid (raad). Haar advies is, om vir die hier en die nou te leef: “Laat ons eet en drink en vrolik wees want more sterf ons,” (1Kor 15:32). Al wat sy die mens bied (in teenstelling met ‘n ewige koninklike banket) is een nag van sonde met haar in haar bed. Wat sy beloof is kortstondig: een nag van sinsgenot. Die lewe is uiters kort – soos een enkele donker nag – 70 jaar, 80?. En daarna? Vir ewig saam met haar in die bodemlose, nagdonker put van fisiese en geestelike pyn. Dink daaraan! Dit is in elk geval al wat die toekoms vir haar inhou; sy het gevolglik ook niks meer om aan andere te bied nie.
Sy is losbandig
Haar gewete is lank reeds toegeskroei.
7:11 sy is … losbandig, haar voete kan nie in haar huis bly nie — sy rebelleer teen alles wat goed en reg en ordelik is.
Sy verbreek die gebooie van God, ruk hulle stukkend want hulle knel haar. Sy verag die bande van eerbaarheid. ‘n Huishouding met sy ordelike reëls ten goede is nie vir haar nie. Sy wil aan haar begeertes uiting gee, nie deur andere voorgeskryf word nie. Een man is vir haar te min, hoe meer, hoe beter.
Sy is rusteloos en onrustig
7:12 nou buitekant, dan weer op die pleine, en sy staan by elke hoek en loer.
Dan is sy hier, dan daar. Sy wil haar verleiding van die mensdom afhandel voor haar man (die ware Hoof van die aardse huis) terugkom (Jesus se wederkoms) — Al wat haar onrus kan verlig, is om nog ‘n jongman in haar bed, in haar mag te kry.
Sy is listig, beweeg in die donker en identifiseer ‘n maklike prooi
Soos ‘n slang wat ‘n muis wil vang, beplan sy haar aanslag, bekruip sy haar prooi. Sy beweeg in die donker waar die kinders van die Lig haar nie sal raaksien en andere teen haar sal waarsku nie;
7:7 en ek het onder die eenvoudiges gesien, onder die jongmense ‘n verstandelose jongman opgemerk, 7:8 wat op die straat verbygaan naby haar hoek en in die rigting van haar huis stap, 7:9 … in die skemer, in die aand van die dag, in die middel van die nag en die donker. sy loer en bespied om die hoeke van geboue en vanuit verskuilde plekke: 7:12 … en sy staan by elke hoek en loer. 7:8 wat op die straat verbygaan naby haar hoek en in die rigting van haar huis stap, .
Alhoewel ‘n mens se gedagtes verborge is en niemand anders kan sien of hoor wat jy dink nie, het die bose daartoe toegang. Vrou Dwaasheid ken jou dagdrome. Sy het vir haar skuilplekke (hoeke) daarin ingerig vanwaar sy jou wandel, jou gedagtegang beloer. Sy sien hoedat jy in die duister wandel, prentjies van ongeoorloofde seksuele omgang vir jouself fantaseer; ook dade van oneerlikheid, wraakgedagtes en jajoesie, en sy wakker dit aan, hits jou op totdat jou emosies oorkook, jy blind is vir die gevolge. Nou is jy in haar mag. Uiteindelik dryf sy jou om oor die rand van die afgrond te stap, laat sy jou oorgaan tot fisiese aksie.
7:22 Hy loop skielik agter haar aan soos ‘n bees wat na die slagpaal gaan, en soos voetboeie wat dien tot tugtiging van die sot, 7:23 totdat die pyl sy lewer splits; soos ‘n voël haastig na die vangnet vlieg—sonder om te weet dat dit ten koste van sy lewe is.
Sy is glad met haar mond
Sy vlei met haar woorde om haar doel te bereik, smeer heuning om die mond; vertel vir die mens wat hy graag wil hoor, wat hy lankal al begeer.
7:5 … sodat hulle jou kan bewaar vir die vreemde vrou, vir die ontugtige wat met haar woorde vlei. 5:3 want die lippe van die vreemde vrou drup heuningstroop, en haar verhemelte is gladder as olie, 7:21 Sy het hom verlei deur haar baie mooipraatjies, deur die gladheid van haar lippe het sy hom verlok.
Vir die geldgierige of die persoon wat in finansiële nood verkeer, vertel sy wat ‘n besondere insig hy in die lewe het, vêr bo dié van die gewone verstokte, alledaagse mens, voorwaar verlig. Hy is wêreldwys. Hy besef dat dit nie nodig is om in die sweet van jou aanskyn jou brood te eet soos wat God vir Adam in die Paradys bepaal het nie. Aggenee, daar is ‘n makliker pad.
“Gee ‘n Christenvriend vir my ‘n skakel na ‘n ‘n sekere openbare media platform. Lees ek dit. Sê die skrywer hy het nou die geheim ontdek waarom ons gewone ouens (ons Boere) so swaar kry en hard moet werk en baie ander so ryk is: DIAMANTE! Hy het uitgevind hoe om hulle te bekom en vinnig te verkoop. Ek moet net vir hom soveel en soveel van my geld stuur vir ‘n pakkie daarvan. Hy koop dit, verkoop dit weer gou-gou vir ‘n grooot wins en bine ‘n paar weke verdubbel ek my geld. Môre, oormôre is ek skatryk en kan ek rustig agteroor sit. So maklik as dit! ‘n Ponsie of piramiedeskema? Nog nooit, ons is dan in vennootskap. En hoekom lyk die pakkies diamante op sy foto dan soos steenkool? Nee kyk, dis mos ‘n geheim en nie vir almal se oë bedoel nie. Ek moet ook nie te veel vrae vra nie; hy doen my dan tog ‘n guns. Lees ek verder: ag hoe mooi praat die man tog nie van die Here nie: jou waarlik is hy op die koop toe ‘n gelowige (miskien ietwat van ‘n ongeslypte diamant). Maar lees ek verder en oeps, val ek amper van die stoel af toe ek ‘n paar van die ander woorde uit sy woordeskat raaklees. Vlug ek haastig uit die blad van versoeking uit en verwyder my spore sovêr ek kan. Toe het ek vrede. En vandag sit die “Barmhartige Samaritaan” en sy dierbare vroutjie binne in die tjoekie en ek en my vroutjie, oud en steeds getroud en bymekaar in een bed met ons paar sente veilig in ons sak binne-in ons woonstelletjie en eet ons mieliepap met suiker en melk. Dankie tog Vrou Wysheid!”
Sy is ‘n meesteres van versoeking.
Vir die seksueel dorstige met ‘n swak selfbeeld vertel sy hoe besonder aantreklik hy is, voorwaar sjarmant, onweerstaanbaar. Hy dink nie eers of dit waar is nie maar slurp haar woorde op.
7:10 En kyk, daar kom ‘n vrou hom tegemoet, soos ‘n hoer aangetrek. 7:17 ek het my bed besprinkel met mirre, alewee en kaneel. 9:17 Gesteelde waters is soet, en brood in die geheim geëet, is lekker.
Haar kleredrag spreek van vaardigheid op hierdie gebied. Sy dra ontwerpers klere spesiaal gestileer om haar liggaam te laat spreek. Selfs haar bed is ongelooflik aanloklik voorberei. Dit is bedek met mooi argumente en heerlike beloftes.
Alles lyk so goed, professioneel, adellik. Kan dit werklik verkeerd wees? ‘n Uur van van plesier? Niemand word tog daardeur te nagekom nie! (“My vrou is ‘n goeie huishouer, dierbaar teenoor die kinders en versorg my met liefde maar tog so onromanties as dit by hierdie dinge kom. Ons is nie ‘compatible’ nie – pas nie bymekaar nie. Ek dors na daardie bietjie ekstra wat hierdie professionele dame my soveel beter kan bied. Ek sal natuurlik steeds voortgaan om my vrou lief te hê, vir my gesin te sorg.”)
“Ry ek eendag deur ‘n woonbuurt. Stap ‘n meisie van links na regs oor die straat, skuins oor, baie skuins sodat dit haar lank sal neem om anderkant te kom. Is sy aangetrek met ‘n rompie wat ontwerp is om die aandag te trek, te gryp. Moet ek nog stadiger ry om haar nie om te ry nie. Kyk sy skalks glimlaggend, uitdagend, uitlokkend oor haar skouer na my. Ry ek amper skurend teen haar verby. Ruik ek haar soetgeurige parfuum. Is ek verby. Kyk ek reguit vorentoe en trap die verneller dieper in. Prewel ek ‘Dankie Vrou Wysheid, U is nog met my, en ek is nog op die regte pad.'”
Sy is goed gevestig in hierdie wêreld.
In die Paradys moes sy as slang vanuit ‘n boom opereer maar nie meer so nie. Nou het sy ‘n woonhuis net om die hoek waar baie haar adres ken en weet hoe om selfs in die donker daar uit te kom.
7:7 en ek het onder die eenvoudiges gesien, onder die jongmense ‘n verstandelose jongman opgemerk, 7:8 wat op die straat verbygaan naby haar hoek en in die rigting van haar huis stap,
Dan het sy ook ‘n spoghuis teen die berghang reg langs die pad waar pelgrims na die hemelstad moeisaam teen die steilte opbeur (8:2, 9:14). Sy sit daar in die koelte op haar gemakstoel en nooi hulle uit om net gou ‘n lekker koue biertjie saam met haar te kom geniet – net enetjie, enet … . Verborge in die lang gras om haar berghuis, lê die geraamtes van haar gaste.
7:26 Want baie is die gesneuweldes wat sy laat val het, en talryk almal wat deur haar vermoor is.
Menigvuldig is haar versoekingspaaie en maklik om te vind. Hulle loop deur paleise en pondokkies, parlemente en kerkrade, maar eindig almal in een donker put.
7:25 Laat jou hart nie afwyk na haar weë nie, dwaal nie rond op haar paaie nie. 7:27 Haar huis is weë na die doderyk, wat afdaal na die kamers van die dood.
Ja, al haar paaie het een en dieselfde eindbestemming.
Sy dek die ganse lewensspektrum van die mens met haar dodelike spinneweb van versoeking.
1Jn 2:16 Want alles wat in die wêreld is—die begeerlikheid van die vlees en die begeerlikheid van die oë en die grootsheid van die lewe—is nie uit die Vader nie, maar is uit die wêreld.
Sy sprei haar nette uit oor elke terrein waar die mens ookal beweeg.
Sy ken geen skaamte nie en gryp sonder om te vra
7:13 En sy het hom gegryp en hom gesoen, met ‘n onbeskaamde gesig vir hom gesê: 7:14 Ek moes dankoffers bring, vandag het ek my geloftes betaal; Pro 7:15 daarom het ek uitgegaan om jou te ontmoet, om jou aangesig te soek, en ek het jou gekry.
Sy werk deur die sondige emosies, begeertes van die hart. Sy bedwelm die mens. Sy dring aan op onmiddelike aksie, sonder om eers na te dink. (Vergelyk haar optrede met dié van Vrou Wysheid wat waarsku dat as iemand ‘n toring wil bou, hy eers deeglik moet besin of hy die middele daartoe het, Luk 14:28).
Sy is blind vir haar eie dwaasheid
5:5 Haar voete daal na die dood toe af, haar treë streef na die doderyk toe. 5:6 Dat sy die pad na die lewe nie sou inslaan nie, wankel haar gange sonder dat sy dit weet. 9:13 Vrou Dwaasheid is … , pure eenvoudigheid en heeltemal onkundig;
So donker is haar dwaasheid dat sy self nie besef dat sy dwaas optree nie. Haar pad loop afdraende, na die skimmeryk en sy besef dit nie. Sy tas rond in die duisternis van haar eie dwaasheid. Sy sien haar gedagtes as ‘n alternatiewe leefwyse. “Jy het jou sienswyse en ek myne.” Maar wat van môre wanneer die een nag van bedwelmende genot verby is? En wat daarvan as die man onverwags opdaag (Jesus se wederkoms vir sy bruid haar onverhoeds betrap?) En wat daarvan as die oordeelsdag aanbreek en die Boeke geopen word en al jou dade geoordeel word volgens vrou Wysheid se vertolking van alles wat in die Bybelboek geskryf staan?
Sy skep geen aanvaarbare toekoms nie
Behalwe die ewige straf wat oor haar uitgespreek is en waarvan sy terdeë bewus is maar weier om te aanvaar, het sy geen ander toekomsvisie of doelwit nie. Sy kan tewens niks self skep nie. Sy kan net vernietig wat vrou Wysheid reeds opgerig het.
Die duiwel is bankrot. Hy besit nie ‘n haarbreedte of sandkorrel van hierdie aarde nie; nie ‘n pennie of ‘n hoendereier nie. Dink daaraan!
Sy het selfs probeer om Jesus te verlei maar nie daarin geslaag nie.
Toe is Jesus deur die Gees weggelei die woestyn in om versoek te word deur die duiwel. (Matt 4:11)
En toe die duiwel elke versoeking geëindig het, het hy ‘n tyd lank van Hom gewyk. (Luk 4:13)
~~~~~~~~~~
OM AAN VROU DWAASHEID TOE TE GEE IS OM MET DIE DUIWEL BED TOE TE GAAN
OM AAN VROU WYSHEID GEHOOR TE GEE IS OM MET DIE HEER LEWENSLANK AAN TAFEL TE GAAN
WAT IS JOU BESLUIT?
//////////